Οι επιπτώσεις των ΓΤΟ στην υγεία των ανθρώπων
ή των ζώων μπορούν να εμπίπτουν στον τομέα του περιβάλλοντος, με αποτέλεσμα να
μπορούν οι μη κυβερνητικές οργανώσεις να προβάλουν τα ζητήματα αυτά στο πλαίσιο
αίτησης επανεξέτασης στηριζόμενης στον κανονισμό Aarhus
Μεταξύ του 2007 και του 2010, οι εταιρίες Pioneer Overseas και Monsanto Europe ζήτησαν έγκριση να διαθέσουν
στην αγορά τρόφιμα, συστατικά τροφίμων και ζωοτροφές που περιέχουν γενετικώς
τροποποιημένη σόγια.
Για κάθε μια από τις αιτήσεις αυτές, η Ευρωπαϊκή
Αρχή για την Ασφάλεια των Τροφίμων (EFSA) έκρινε, ουσιαστικά, ότι η
γενετικώς τροποποιημένη σόγια ήταν, στο πλαίσιο των
προβλεπόμενων
χρήσεών της, εξίσου ασφαλής με τη μη γενετικώς τροποποιημένη σόγια, όσον αφορά
τις πιθανές επιπτώσεις της στην υγεία των ανθρώπων και των ζώων ή στο
περιβάλλον.
Βάσει αυτής της γνωμοδότησης της EFSA, η Επιτροπή, με αποφάσεις της 24ης Απριλίου 2015 [1], ενέκρινε τη διάθεση
των σχετικών προϊόντων στην αγορά.
Η TestBioTech, μη κυβερνητική οργάνωση
που αντιτίθεται στη διάθεση των προϊόντων αυτών στην αγορά, ζήτησε από την Επιτροπή,
βάσει του κανονισμού της Ένωσης που επιτρέπει στις μη κυβερνητικές οργανώσεις
να συμμετέχουν στη λήψη αποφάσεων για περιβαλλοντικά θέματα (κανονισμός Aarhus [2]), να προβεί σε
εσωτερική επανεξέταση των αποφάσεων έγκρισης της 24ης Απριλίου 2015 [3]. Με απόφαση της
16ης Νοεμβρίου 2015, η Επιτροπή απέρριψε το μεγαλύτερο μέρος της αίτησης επανεξέτασης
καθόσον έκρινε, ουσιαστικά, ότι τα στοιχεία που συνδέονται με την αξιολόγηση,
από άποψη υγείας, των γενετικώς τροποποιημένων τροφίμων ή ζωοτροφών δεν
υπόκεινται σε εξέταση στο πλαίσιο του κανονισμού Aarhus, δεδομένου ότι τα στοιχεία αυτά αφορούν όχι την
αξιολόγηση των περιβαλλοντικών κινδύνων, αλλά, κυρίως, τον τομέα της
υγείας.
Η TestBioTech προσέφυγε ενώπιον του Γενικού
Δικαστηρίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης ζητώντας να ακυρωθεί η απορριπτική απόφαση
της Επιτροπής. Κατά την TestBioTech, η αίτηση εσωτερικής επανεξέτασης συνδέεται
όντως με ζητήματα που εμπίπτουν στο πεδίο εφαρμογής του κανονισμού Aarhus. Στο πλαίσιο
αυτό, υποστηρίζει ότι οι αποφάσεις έγκρισης για διάθεση στην αγορά, οι οποίες εκδόθηκαν
βάσει του κανονισμού της Ένωσης για τα γενετικώς τροποποιημένα τρόφιμα και τις γενετικώς
τροποποιημένες ζωοτροφές [4], αποτελούν πράξεις που
εμπίπτουν στο δίκαιο του περιβάλλοντος, κατά την έννοια του κανονισμού Aarhus, και
ότι ο αντίκτυπος των ΓΤΟ στην κατάσταση της ανθρώπινης υγείας είναι ζήτημα
υγείας που συνδέεται με την κατάσταση του περιβάλλοντος.
Με τη σημερινή απόφασή του, το Γενικό
Δικαστήριο ακυρώνει την απόφαση της Επιτροπής.
Το Γενικό Δικαστήριο υπενθυμίζει καταρχάς
ότι ο κανονισμός για τα γενετικώς τροποποιημένα τρόφιμα και τις γενετικώς
τροποποιημένες ζωοτροφές, στον οποίο βασίζονται οι εγκρίσεις της 24ης Απριλίου 2015,
αφορά πλήρως ζητήματα του δικαίου του περιβάλλοντος που εμπίπτουν στον
κανονισμό Aarhus και ότι τέτοιες εγκρίσεις μπορούν επομένως να αποτελέσουν
αντικείμενο εσωτερικής επανεξέτασης.
Ως προς το
κατά πόσον τα επιχειρήματα που προέβαλε η TestBioTech στο πλαίσιο της αίτησης επανεξέτασης εμπίπτουν πράγματι στο πεδίο του
δικαίου του περιβάλλοντος κατά την έννοια του κανονισμού Aarhus [5], το Γενικό Δικαστήριο επισημαίνει, μεταξύ άλλων,
ότι κάθε ΓΤΟ πρέπει να καλλιεργηθεί προτού καταστεί δυνατό να μετατραπεί σε
τρόφιμο ή σε ζωοτροφή. Κατά την καλλιέργεια τους, οι ΓΤΟ συνιστούν, καταρχήν, μέρος του φυσικού
περιβάλλοντος και, επομένως, αποτελούν κανονικά
στοιχείο του περιβάλλοντος. Ως εκ τούτου, οι
διατάξεις του κανονισμού για την επισήμανση των ΓΤΟ που αφορούν τη ρύθμιση των
επιπτώσεων των ΓΤΟ στην υγεία των ανθρώπων ή των ζώων άπτονται επίσης του τομέα
του περιβάλλοντος.
Το Γενικό
Δικαστήριο συμπεραίνει από τα ανωτέρω ότι το δίκαιο του περιβάλλοντος, κατά την
έννοια του κανονισμού Aarhus, καλύπτει κάθε νομοθετική διάταξη της Ένωσης που
ρυθμίζει τους ΓΤΟ προκειμένου να αντιμετωπιστεί κίνδυνος για την υγεία των
ανθρώπων ή των ζώων που οφείλεται στους ΓΤΟ ή σε περιβαλλοντικούς παράγοντες
που μπορούν να έχουν αντίκτυπο στους ΓΤΟ κατά την καλλιέργεια ή την εκτροφή τους στο φυσικό
περιβάλλον. Η διαπίστωση αυτή ισχύει αδιακρίτως και
για τις περιπτώσεις όπου οι ΓΤΟ δεν καλλιεργήθηκαν εντός της Ένωσης.
Το Γενικό
Δικαστήριο διαπιστώνει ότι οι αιτιάσεις που προέβαλε η TestBioTech στην αίτηση επανεξέτασης εμπίπτουν πλήρως στο πεδίο του δικαίου του
περιβάλλοντος, κατά την έννοια του κανονισμού Aarhus. Επομένως, κακώς κατέληξε
η Επιτροπή στο συμπέρασμα ότι οι αιτιάσεις αυτές δεν ήταν δυνατόν να εξεταστούν
στο πλαίσιο του εν λόγω κανονισμού. Το Γενικό Δικαστήριο ακυρώνει, κατά συνέπεια,
την απορριπτική απόφαση της Επιτροπής, γεγονός που συνεπάγεται ότι η Επιτροπή
οφείλει να αποφανθεί εκ νέου επί της αίτησης της TestBioTech.
[1] Εκτελεστική απόφαση (ΕΕ) 2015/698 για την έγκριση της διάθεσης στην αγορά
προϊόντων που περιέχουν, αποτελούνται ή παράγονται από γενετικώς τροποποιημένη
σόγια 305423 (DP-3Ø5423-1), σύμφωνα με τον κανονισμό
1829/2003 (ΕΕ 2015, L 112, σ. 71)· εκτελεστική
απόφαση (ΕΕ) 2015/686 για την έγκριση της διάθεσης στην αγορά προϊόντων που
περιέχουν, αποτελούνται ή παράγονται από γενετικώς τροποποιημένη σόγια MON 87769 (MON-87769-7)
σύμφωνα με τον κανονισμό 1829/2003 (ΕΕ 2015, L 112, σ. 16)· εκτελεστική απόφαση (ΕΕ) 2015/696 για την
έγκριση της διάθεσης, στην αγορά, προϊόντων που περιέχουν, αποτελούνται ή
παράγονται από γενετικώς τροποποιημένη σόγια MON 87705 (MON-877Ø5-6) σύμφωνα με
τον κανονισμό 1829/2003 (ΕΕ 2015, L 112, σ. 60).
[2] Κανονισμός (ΕΚ) 1367/2006 του Ευρωπαϊκού
Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 6ης Σεπτεμβρίου 2006, για την εφαρμογή στα
όργανα και τους οργανισμούς της Κοινότητας των διατάξεων της σύμβασης του Aarhus σχετικά με
την πρόσβαση στις πληροφορίες, τη συμμετοχή του κοινού στη λήψη αποφάσεων και
την πρόσβαση στη δικαιοσύνη για περιβαλλοντικά θέματα (ΕΕ 2006, L 264, σ. 13).
[3] Το δίκαιο της Ένωσης προβλέπει πράγματι ότι οι μη κυβερνητικές οργανώσεις μπορούν
να υποβάλουν αίτηση εσωτερικής επανεξέτασης στο θεσμικό όργανο της Ένωσης που
εξέδωσε διοικητική πράξη για περιβαλλοντικό ζήτημα.
[4] Κανονισμός (ΕΚ) 1829/2003 του Ευρωπαϊκού
Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 22ας Σεπτεμβρίου 2003, για τα γενετικώς
τροποποιημένα τρόφιμα και ζωοτροφές (ΕΕ 2003, L 268, σ. 1).
[5] Στο πλαίσιο της αίτησης εσωτερικής επανεξέτασης, η TestBioTech υποστήριξε 1) ότι η EFSA δεν είχε ακόμη καταρτίσει κατευθυντήριες γραμμές
σχετικά με τις επιπτώσεις στην υγεία του γενετικώς τροποποιημένου φυτού του
οποίου η περιεκτικότητα σε θρεπτικές
ουσίες είχε αισθητά μεταβληθεί, 2) ότι η απουσία κατευθυντήριων γραμμών είχε ως αποτέλεσμα ανεπαρκή και
ασυνεπή αξιολόγηση των διατροφικών κινδύνων μη ανταποκρινόμενη στις νομικές
απαιτήσεις, 3) ότι η απουσία
κατευθυντήριων γραμμών συνεπαγόταν παράβαση των διατάξεων περί επισήμανσης, 4) ότι η απουσία κατευθυντήριων
γραμμών είχε ως αποτέλεσμα ακατάλληλες και ασυνεπείς προτάσεις ως προς την
παρακολούθηση μετά τη διάθεση στην αγορά, 5) ότι, για τη σόγια MON 87705 και για τη σόγια 305423, δεν είχαν ληφθεί
υπόψη τα κατάλοιπα ζιζανιοκτόνων κατά την εξέταση των επιπτώσεων που έχει στην
υγεία η κατανάλωση γενετικώς τροποποιημένων τροφίμων και ζωοτροφών και 6) ότι, ως προς τη σόγια MON 87705, η αξιολόγηση των ανεπιθύμητων αποτελεσμάτων των
αλληλεπιδράσεων του ριβονουκλεϊκού οξέος ήταν ανεπαρκής.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου